- ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
- ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
- ΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
- ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
- LINKS
|
|
Φεμινιστικές προσεγγίσεις & Μέθοδοι έρευναςΤο πρώτο colloquium για το ακαδημαϊκό έτος 2007-2008 που διοργανώνει το Διατμηματικό Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών για Θέματα Φύλου και Ισότητας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, έχει θέμα:
«Φεμινιστικές προσεγγίσεις & Μέθοδοι έρευνας»
Καλεσμένες/ος ομιλήτριες/τής:
Αλεξάνδρα Βασιλοπούλου (Πανεπιστήμιο Αθηνών)
«Φεμινιστική ανάλυση συνομιλίας και ανάλυση κατηγοριοποίησης».
Εύχαρις Μάσχα (Πανεπιστήμιο Αιγαίου)
«Ταυτότητα και η 'νέα γυναίκα' στις πολιτικές γελοιογραφίες του Ιταλικού Φασισμού».
Τη συζήτηση θα συντονίσει η 'Αννα Βιδάλη (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας).
Η εισήγηση έχει ως στόχο την παρουσίαση δύο μεθοδολογικών προσεγγίσεων που προάγουν την φεμινιστική επεξεργασία της γλωσσικής διεπίδρασης: της φεμινιστικής Ανάλυσης Συνομιλίας (Conversation Analysis) και της Ανάλυσης Κατηγοριοποίησης (Membership Categorization Analysis) του φύλου. Πρόκειται για δύο συγγενικά πεδία με κοινή κοινωνιολογική -εθνομεθοδολογική- αφετηρία στο έργο του Harvey Sacks, τα οποία συμβάλλουν στη μελέτη των έμφυλων ταυτοτήτων, ρόλων και πρακτικών. Εντάσσονται στη σύγχρονη τάση της κοινωνικής έρευνας που δεν προϋποθέτει το φύλο ως απλή μεταβλητή αλλά το ερμηνεύει ως πολιτισμικό προϊόν υπό κατασκευή από τους ίδιους τους συνομιλητές. Σκοπός και των δύο είναι η εξισορρόπηση μεταξύ εμπειρικής ανάλυσης του συνομιλιακού υλικού και προώθησης της φεμινιστικής συζήτησης, με μια ευρύτερη θεώρηση των μικρο-πρακτικών κατασκευής φύλου ως συστατικών της κοινωνικό-πολιτικής πραγματικότητας. Η Ανάλυση Συνομιλίας εξετάζει τον μεθοδικό τρόπο με τον οποίο οι ομιλητές εκμεταλλεύονται τις συνομιλιακές δομές και τεχνικές για να επικοινωνήσουν - στη συγκεκριμένη περίπτωση να 'πραγματώσουν' το φύλο. Η Ανάλυση Κατηγοριοποίησης μελετά πώς ορισμένες κατηγορίες μπορούν να 'ακουστούν μαζί' μέσα στο λόγο π.χ. 'κορίτσι'-'γυναίκα', 'μητέρα'-'ανύπαντρη γυναίκα', 'άνδρας'-'ετεροφυλόφιλος' και να συνδεθούν με συγκεκριμένες δραστηριότητες και κοινωνικές προσδοκίες. Η χρήση των κατηγοριών εμπεριέχει μια 'καθημερινή ηθική' που προδιαγράφει ποιες δραστηριότητες και συμπεριφορές θεωρούνται από τους ομιλητές 'φυσιολογικές', 'μη φυσιολογικές', 'σωστές', 'ηθικές' όταν συνδέονται με συγκεκριμένους έμφυλους ρόλους και ταυτότητες. Η εισήγηση θα ξεκινήσει με μια κριτική ανασκόπηση των μοντέλων μελέτης γλώσσας και φύλου και θα συνεχίσει με την παρουσίαση των δύο προσεγγίσεων. Θα ακολουθήσει ανάλυση παραδειγμάτων από φυσικές συνομιλίες στα ελληνικά σε διαφορετικά επικοινωνιακά πλαίσια.
Η εισήγηση εστιάζει στην ανάλυση των πολιτικών γελοιογραφιών της περιόδου του Ιταλικού Φασισμού με ιδιαίτερη αναφορά στον ρόλο της γυναικείας ταυτότητας. Η τελευταία αναλύεται μέσα από μια προσεκτική μελέτη των αντιπαραθέσεων που προκάλεσε η φασιστική ιδεολογία καθώς και της αναπαράστασης της 'Νέας Γυναίκας' στις πολιτικές γελοιογραφίες. Οι γελοιογραφίες που θα εξετάσω παρήχθησαν αποκλειστικά στα πλαίσια του αριστερού τύπου. Επίσης, αποτελούν μέρος των περιοδικών με υψηλό επίπεδο κυκλοφορίας και χαρακτηρίζουν την λαϊκή κουλτούρα της Ιταλικής περιόδου του 1920. Την περίοδο αυτή ο φασισμός δεν δημιούργησε τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την άνοδο των γυναικών στην εξουσία ή σε υψηλές θέσεις στο Φασιστικό κόμμα, παρομοίως όμως και η ιταλική αριστερά δεν μας παρέχει έναν χειραφετητικό λόγο που να προάγει τα φεμινιστικά προτάγματα. Ως εκ τούτου, σε αυτό το σημείο ο ρόλος της γυναίκας δεν διαφοροποιείται στο πολιτικό επίπεδο, αλλά είναι περισσότερο αναγνωρίσιμος στο κοινωνικό επίπεδο. Προκειμένου να εξηγήσω αυτή την διαφορά, θα χρησιμοποιήσω την έννοια 'κυμαινόμενο σημαίνον' (floating signifier) του Ernesto Laclau. Θα ξεκινήσω με την ανάλυση αυτής της έννοιας, έπειτα θα παρουσιάσω το ιστορικό συγκείμενο της εποχής καθώς και μια σειρά από παραδείγματα.
>> Κατεβάστε την αφίσα της εκδήλωσης [.pdf, 775kB]